Muhammed Ali hocanız hepinize iyi günler diler. Bu yazıda lise ve üniversite sınavlarında kullanılan ve tercih yaparken öğrencilerin kafasında problem oluşturan taban puan ve yüzdelik dilime değineceğiz.
Öğrenciler özellikle ortaokul öğrencileri ve velileri tercih yaparken taban puan, tavan puan, yüzdelik dilim, gibi kavramları anlamakta güçlük çekiyorlar. Biz yazımızda bunları teker teker açıklayacağız.
Açıklamaları kısa bir tanım verip örneklerle gerçekleştireceğiz. Örneklerde iki örnek lise ,9 örnek öğrenci, 1 de örnek sınav kullanacağız.
Örnek sınavımızın adı SÇS ( Sevimli Çocuklar Sınavı ) olsun. SÇS sınavına 2021 senesinde 4, 2022 senesinde ise 2 öğrenci girecektir.
Örnek liselerimiz minnoşlar lisesi ve tatlışlar lisesi olsun. Bu iki lisede sçs puanıyla alan liselerimiz. Her iki lisemizin de öğrenci kontenjanı 2’dir. Minnoşlar lisesi her yıl 2 tane, tatlışlar lisesi her yıl 2 tane öğrenci almaktadır. Burada hemen kontenjan kavramını açıklayalım. Kontenjan bir okulun o sene aldığı öğrenci sayısına verilen isimdir.
Bir de örnek öğrencilerimiz var. Bu 6 örnek öğrenciden Ali, Ayşe, Ahmet,Azra 2021 Haziranında sçs sınavına girmiş öğrencilerdir. Batuhan,Beril,Bedri,Berkan,Beyza ise 2022 yılında sçs sınavına girecek olan öğrencilerdir.
2021 yılında sınava giren öğrencilerin sçs puanları şu şekildedir.
| Öğrenciler | SÇS Sınav Puanları 2021 |
| Ali | 450 |
| Ayşe | 400 |
| Ahmet | 350 |
| Azra | 300 |
Haydi başlayalım.
Taban Puan ve Tavan Puan İkilisi
Taban puan ve tavan puan bir lisenin bir önceki yılda aldığı puanlara göre hesaplanır. Şuan 2022 yılındayız. 2022 yılında bizim gördüğümüz taban ve tavan puanları 2021 yılında o liseye giren son ve ilk öğrencinin puanıdır. Haydi ikisine de örneklerle ayrı ayrı bakalım. Tanımlarda kafalar karışıyor.
Taban Puan
“Taban puan; Bir önceki yıl o liseye giren son öğrencinin puanıdır.“
Örneklerden devam ediyoruz. 2021 senesinde yani bir önceki sene minnoşlar lisesine 2, tatlışlar lisesine 2 öğrenci girmiştir. Örnek öğrencilerden Ali ve Ayşe minnoşlar lisesine gitmiş, Ahmet ve Azra ise tatlışlar lisesine gitmiştir. 2021 senesinde Minnoşlar lisesi taban puanı 400, tatlışlar lisesi taban puanı ise 300 olmuştur. Şimdi tablomuza bakalım.
| Okul İsimleri | Minnoşlar Lisesi ( Kontenjan : 2 ) | Tatlışlar Lisesi ( Kontenjan:2) |
| Birinci giren öğrenci ve 2021 yılı puanı | Ali – 450 puan | Ahmet – 350 puan |
| Son giren öğrenci ve 2021 yılı puanı | Ayşe – 400 puan | Azra – 300 puan |
Gördüğünüz gibi minnoşların taban puanı 400 tatlışların taban puanı ise 300 olmuş çünkü son giren öğrenci Ayşe ve Azra bu puanı almıştır. Fakat bu puan geçen yıla aittir. Bu sene için geçerli olmayabilir belki de olabilir. Şimdi biraz bu puanın tercih yaparken ki etkisine dikkat edelim.
Taban Puanı Tercih Yaparken Ne İşe Yarar ?
Taban puanın bir önceki yıla ait olduğunu belirtmiştik. Bu sebeple taban puanı o okulun geçen sene aldığı en düşük puandır. Tercih yaparken fikir edinmemize yardımcı olur. Fakat sınava giren öğrenci sayısı değişebilir. Tabi kontenjan sayısı da değişebilir. Tüm bu değişimlere karşı yüzdelik dilime bakmak daha doğrudur. Başarı sıralamasını da hesaba katan yüzdelik dilim daha doğru sonuçlar verecektir.
Tavan Puan Nedir ?
“Tavan puan; Bir önceki yıl o liseye giren en başarılı öğrencinin puanıdır.“
Taban puan bölümünde verdiğimiz tabloya bakalım. O tabloda birinci giren Ali ve Ahmet’in aldığı puanlar 2021 yılı için tatlışlar ve minnoşlar lisesinin tavan puanları olacaktır.
Minnoşların tavan puanı 450 tatlışların tavan puanı ise 350’dir.
Tavan Puan tercih yaparken ne işimize yarar ?
Tavan puan o sene o liseye en başarılı kim gitmiş bunu anlamamız içindir. Tercih yaparken çok bir önemi olmuyor. Tavan puanın tercihe etkisi puanı çok yüksek olan ve ailesine yakın yerde liseye gitmek isteyen öğrenciler için anlam ifade ediyor. “Bakın o liseye şu başarılı çocukta gitmiş.” anlamına geliyor.
Yüzdelik Dilim Nedir ?
Yüzdelik dilim bir matematik hesabıyla başarı sıralamasının ortaya konulmasıdır. Sanki sınava 100 öğrenci girmiş gibi düşünülür ve buna göre öğrencilere yüzdelik dilim sayısı verilir. Yüzdelik dilimin manası şudur;” Sen sevgili öğrenci bu kadar insan arasından şu kadarlık bir kesime seçildin” demektir.
Taban puanda olduğu gibi yüzdelik dilim verileri bir önceki seneye aittir. Bu sene için bir standart belirlemez. Sınava gireceğiniz senenin puanlarını asla tam olarak bilemezsiniz. Tüm puanlar ve yüzdelik dilim hesapları geçen seneye aittir. Bunu daha detaylı aşağıdaki başlıklarda yer vereceğim. Şimdi yüzdelik dilimin hesabına bir göz atalım.
Yüzdelik Dilim Nasıl Hesaplanır ?
Yüzdelik dilim sınava giren öğrencilerin yüz kişi olduğunu düşünüp buna göre yapılan bir hesaptır. Genelde ortaokul öğrencilerinin bu yazıyı okuduğunu düşünüyorum. O yüzden nasıl detaylı hesap yapılır ona bakmayacağız.
Örnekler üzerinden devam edelim.
| Öğrenciler | Puanları | Yüzdelik Dilimleri |
| Ali | 450 | 25 |
| Ayşe | 400 | 50 |
| Ahmet | 350 | 75 |
| Azra | 300 | 99.9 |
Buradaki öğrencilerin yüzdelik dilimleri bu şekilde sıralanıyor. Çünkü sınava giren 4 öğrenci mevcut. Ali sçs birincisi olduğu için 4 öğrenciden ilki olmuş oluyor. Bu sebeple Ali %25’lik dilime girmiş sayılıyor. Ayşe ise %50’lik dilime girmiş oluyor.
Tabi bu basit bir hesap oldu. Eldeki öğrenci sayısı arttıkça işler karışır. Fakat sizlerin bunu bilmesine gerek yok diye düşünüyorum.
En Düşük Yüzdelik Dilim
“En düşük yüzdelik dilim; Bir önceki sene o liseye giren, son öğrencinin yüzdelik dilimidir.”
Hatırlıyorsanız örnek sınavımızda Ayşe minnoşlar lisesine son giren öğrenciydi ve onun yüzdelik dilimi %50 olarak hesaplanmıştır. Aynı şekilde minnoşlar lisesinin de en düşük yüzdelik dilimi Ayşe’nin yüzdelik dilimi olacaktır. Aynı şey tatlışlar lisesi içinde geçerli o lisenin de en düşük yüzdelik dilimi Azra’nın yüzdelik dilimi olacaktır.
| Lise | En düşük yüzdelik dilim |
| Minnoşlar Lisesi | 50 ( Ayşe’nin yüzdelik dilimi) |
| Tatlışlar Lisesi | 99.9 ( Azra’nın yüzdelik dilimi) |
En Yüksek Yüzdelik Dilim
“En yüksek yüzdelik dilim; Bir önceki sene o liseye giren en başarılı öğrencinin yüzdelik dilimidir.”
Yukarıda da anlattığımız üzere Minnoşlar lisesine en yüksek puanla giren Ali o lisenin en yüksek yüzdelik dilimini belirler.
Tercih Yaparken Yüzdelik Dilim Ne İşe Yarar ?
En düşük yüzdelik dilim doğru bir bakış açısı için en önemli veridir. Taban puana bakmaktansa yüzdelik dilim daha doğru sonuçlar verebilir. Taban puanlar öğrencilerin sınav başarılarına göre değişkenlik gösterebilir. Fakat yüzdelik dilimlerde bu değişkenlik neredeyse yok denecek kadar azdır. Bu sebeple. tercihlerimizi yüzdelik dilimlere göre yaparsak daha iyi sonuçlar elde edebiliriz.
Taban Puan ve Yüzdelik Dilimlerle Nasıl Tercih Yapacağız ?
Evet şimdi bizim sınavımıza bu sene girecek olan öğrencileri çağıralım ve zamanı 2022 senesinin haziran ayına alalım.
| 2022 Öğrencileri | SÇS Puanları ve Yüzdelik Dilimleri |
| Batuhan | 425 – 20 |
| Beril | 400 – 40 |
| Bedri | 375 – 60 |
| Berkan | 350 – 80 |
| Beyza | 325 – 99.9 |
Her sene minnoşlar ve tatlışlar lisesinin 2 öğrenci aldığını duyurmuştuk. Şimdi bu durum 2022 içinde geçerli. Batuhan,Beril,Bedri ve Berkan yeterli puanları olduğu için tercih yaptıklarında istedikleri yerlere yerleşebilecek.
Biz burada Beyza’ya yardım olmaya çalışalım.
” Beyza tercih döneminde rehberlik öğretmeninin yanına gider ve der ki
Beyza — Hocam benim puanım 325 ve yüzdelik dilimim 99.9, ben tatlışlar lisesine giderim
Rehberlik Öğretmeni — Hayır, Beyza bunu bilemeyiz. Çünkü taban puan 300 ve yüzdelik dilim 99.9 olsa da bu sene 5 öğrenci mezun ettik. Eğer senin önündeki 4 öğrenci tatlışlar ve minnoşlar için tercih yaparsa sen dışarıda kalırsın.
Beyza — Nasıl yani Hocam ? İnternette 2022 lise puanları yazıyordu ve ben yazan o puanlara göre gidebiliyorum.
Rehberlik Öğretmeni — Beyza o puanlar geçen seneye göre verilen puanlardır. Liselerin kendilerinin belirlediği taban puanlar ve yüzdelik dilimler yoktur. İnternet’te gördüğün o puanlar geçen senenin puanlarıdır. En düşük yüzdelik dilim oraya giren son öğrencinin yüzdelik dilimi ve taban puan oraya giren son öğrencinin puanıdır. “ diye söyler.
Evet gerçektende Beyza tatlışlar lisesine gidemeyecektir. Fakat durumdan haberdar olduğu ve Rehberlik Öğretmenini dinlediği için Beyza boşta kalmamış. Hocası tarafından bir başka örnek lisemiz Çocukcağızlar Lisesine kaydolmuş ve orayı birinci bitirip Harvard’ta psikoloji okuyup yüksek lisansını Psikolojik Danışma bölümünde yaparak ülkesine dönmüştür. Bir ortaokulda Rehberlik Öğretmeni olarak çalışmaya başlamıştır.
Beyza gibi olun ve hocalarınızın sözünü dinleyin çocuklar .
Hoşçakalın.
LGS kategorimize dönmek için tıklayınız.
Üniversite tercihlerinizde işe yarayacak YÖK atlas için tıklayınız.
Okul Psikolojik Danışmanı, Rehberlik Öğretmeni, Europass Onaylı Oyun Terapisti, Europass Onaylı Çocuk Resimleri Analisti
Henüz yanıt yok.